VII.3. Połączenia rozłączne.

Połączenie śrubowe jest najczęstszym sposobem łączenia elementów. Stosuje się je w takich sytuacjach, aby możliwe było rozłączenie elementów. Do połączenia dwóch blach za pomocą połączenia gwintowego należy zastosować śrubę (rys. 1) nakrętkę (rys. 2) i podkładkę. Połączenie gwintowe stosowane jest w łączeniu rurociągów. Do przyłączenia do siebie kanałów o różnych średnicach stosuje się na przykład złączki (rys. 3), czyli nagwintowane tuleje.

Rys. 1. Widok śruby

Rys. 2. Widok nakrętki

Rys. 3. Złączka

RYSOWANIE GWINTU ŚRUBY.

Na rysunku 4 przedstawiono widok nagwintowanego pręta. Gwint można wykonać za pomocą specjalnego narzędzia (narzynki) lub przez toczenie. Podczas gwintowania powstają na pręcie zwoje gwintu (rys. 4a). Rysowanie zwojów jest pracochłonne. Dlatego można rysować gwint w sposób uproszczony. Linię gwintu rysujemy linią cienką a zakończenie gwintu linią krawędziową (rys. 4 b). W rzucie czołowym (rys. 4 c) linie gwintu rysujemy linią cienką jako niepełny okrąg w taki sposób, aby jeden koniec linii gwintu przecinał oś symetrii pręta a drugi dochodził do linii symetrii. Uproszczony sposób rysowania gwintów można zastosować wtedy, gdy rysujemy gwinty znormalizowane.

Przy przedstawieniu nagwintowanego pręta należy podać długość nagwintowanej części L oraz określić rodzaj zastosowanego gwintu (rodzaje gwintów) oraz skok gwintu – czyli odległość o jaką przesunie się śruba po jej pełnym obrocie (gwinty zwykłe, gwinty drobnozwojne).

Rys. 4. Rysowanie i wymiarowanie zarysu gwintu (śruby).

Rys. 5. Rysowanie i wymiarowanie otworu przelotowego nagwintowanego (nakrętka).

Rys. 6. Rysowanie i wymiarowanie otworu nieprzelotowego nagwintowanego (nakrętka).

Na rysunku 7 przedstawiono przekrój połączenia gwintowego. Należy pamiętać o zachowaniu grubości linii: dla śruby jest to linia gruba, którą wkręca się w nakrętkę (linia cienka). W przekroju zaznaczamy tylko linię gwintu śruby.

Rys. 7. Przekrój połączenia gwintowego (śruba pełna)

Rys. 8. Przekrój połączenia gwintowego (śruba drążona).

Podczas wykonywania rysunków złożeniowych stosuje się przekroje, w których występują połączenia gwintowe. Na rysunku 9 przedstawiono przekrój kompensatora, czyli elementu łączącącego dwa kanały.

Na przykładzie 10, 11 i 12 przestawiono fragmenty połączeń przy stosowanych przy różnych połączeniach.

	Główne wymiary przy rysowaniu połączeń śruba – podkładka - nakrętka (zależność od średnicy śruby) d- średnica śruby d1 – 0,85 d K – (3-4) h h – skok gwintu H – 0,8 d S = 2d B = 0,8 d W = (1,1-1,3) d L = 0,15 d M = 1,7 d Średnica podkładki (2 – 2,2) d
		Główne wymiary przy rysowaniu połączeń gwintowych (zależność od średnicy śruby) d- średnica śruby H – 0,8 d S = 2d B = 0,8 d C = (0,8-1,0) d G = (2,2 -2,4) d M = 1,7 d Średnica podkładki (2 – 2,2) d

Główne wymiary przy rysowaniu połączeń gwintowych (zależność od średnicy śruby) d- średnica śruby D =1,5 d D1 = 1,6-1,7d B = 0,55 d K = d A = d

Tabela 1. Oznaczenie gwintów (wybrane)

Zarys znormalizowanego gwintu śruby (wybrane)	Znak	Przykład
d- średnica gwintu d3 – średnica rdzenia gwintu P – skok (podziałka) gwintu	Md Md´P	M6 M6´0,5	Gwint metryczny o skoku zwykłym Gwint metryczny drobnozwojny
d- średnica gwintu d3 – średnica rdzenia gwintu P – skok (podziałka) gwintu	Rd Rcd d’’	R1/2 Rc3/4 ½’’	Gwint zewnętrzny rurowy o średnicy ½ cala Gwint wewnętrzny rurowy o średnicy ¾ cala Gwint calowy (nie objęty Polskimi Normami)
d- średnica gwintu d3 – średnica rdzenia gwintu P – skok (podziałka) gwintu	Trd´P	Tr24´5	Gwint trapezowy o średnicy zewnętrznej 24 i skoku 5 mm
d- średnica gwintu d3 – średnica rdzenia gwintu P – skok (podziałka) gwintu	S´P	S24´5	Gwint trapezowy niesymetryczny o średnicy zewnętrznej 24 i skoku 5 mm

Tabela 2. Oznaczenie gwintów lewych i wielokrotnych

Symbol	Oznaczenie	Opis
LH		Gwint lewy (wkręcanie śruby odbywa się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara)
	M6LH	Gwint metryczny lewy o średnicy 6 mm
S(P)		Gwint krotny (równocześnie nacinanych jest kilka zwojów gwintu). Podczas wkręcania skok gwintu jest równy sumie naciętych równocześnie zwojów gwintu
	S48´8 (P4)	Gwint trapezowy niesymetryczny o średnicy 48 mm skoku 8 mm i podziałce 4 mm (gwint dwukrotny)